Atest PZH: Koszt, Proces, Obowiązek

W dzisiejszych czasach konsumenci stają się coraz bardziej świadomi i wymagający. Zwracają uwagę nie tylko na cenę, ale przede wszystkim na jakość i bezpieczeństwo produktów, których używają na co dzień. Wzrost zainteresowania certyfikatami i atestami, takimi jak Atest PZH, jest naturalną konsekwencją tej zmiany. Atest Państwowego Zakładu Higieny (PZH), wydawany przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Instytut Badawczy (NIZP PZH – PIB), to uznane potwierdzenie, że dany wyrób jest bezpieczny dla zdrowia ludzkiego i środowiska naturalnego, pod warunkiem jego prawidłowego użytkowania. Ale czym dokładnie jest ten atest, czy zawsze jest wymagany i ile kosztuje jego uzyskanie?

Czym jest Atest PZH i dlaczego jest ważny?

Atest PZH, formalnie znany jako Atest Higieniczny, to dokument wydawany przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Instytut Badawczy. Jego głównym celem jest potwierdzenie, że dany produkt, materiał lub urządzenie jest zgodne z obowiązującymi normami bezpieczeństwa higienicznego. Oznacza to, że przy prawidłowym stosowaniu produkt ten nie stanowi zagrożenia dla zdrowia ludzi ani dla środowiska naturalnego.

Proces uzyskania atestu jest skrupulatny i wymaga szczegółowych badań. Przed wydaniem dokumentu, produkt jest poddawany wnikliwej analizie pod kątem jego składu chemicznego, właściwości fizycznych i mechanicznych, a także wpływu na środowisko. Testy laboratoryjne i analizy potwierdzają brak szkodliwych substancji i bezpieczeństwo użytkowania. Dopiero pozytywny wynik wszystkich przeprowadzonych badań umożliwia uzyskanie atestu.

Warto podkreślić, że Atest PZH buduje zaufanie konsumentów. Wiele osób poszukuje produktów z tym oznaczeniem, traktując je jako gwarancję wysokiej jakości i bezpieczeństwa. Dla producentów i dystrybutorów jest to cenny instrument marketingowy i konkurencyjny, który może znacząco wpłynąć na decyzje zakupowe klientów.

Czy Atest PZH jest zawsze obowiązkowy?

Kwestia obowiązkowości Atestu PZH ulegała zmianom na przestrzeni lat. Do 2016 roku atest był wymagany dla szerokiej gamy produktów, w tym materiałów budowlanych i instalacji wodno-kanalizacyjnych. Obecnie przepisy są bardziej ukierunkowane.

Od 1 stycznia 2016 roku obowiązek uzyskania Atestu Higienicznego dotyczy przede wszystkim produktów, które mają bezpośredni kontakt z wodą przeznaczoną do spożycia przez ludzi. Obejmuje to materiały i wyroby stosowane w systemach dystrybucji wody pitnej, a także środki służące do jej uzdatniania i dezynfekcji. Obowiązkowa ocena higieniczna ma na celu minimalizację ryzyka wtórnego zanieczyszczenia wody i zapewnienie jej wysokiej jakości, zgodnej z dyrektywą 98/83/WE oraz polskim rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia.

Dla większości innych produktów – w tym wielu materiałów budowlanych, wyrobów mających kontakt z żywnością (choć tu często wymagane jest świadectwo jakości zdrowotnej, wydawane przez inny zakład NIZP PZH – PIB), kosmetyków czy chemii gospodarczej – uzyskanie atestu jest dobrowolne. Mimo braku prawnego wymogu, wielu producentów decyduje się na ten krok ze względów wizerunkowych i konkurencyjnych. Atest stanowi wówczas potwierdzenie dbałości o jakość i bezpieczeństwo, co jest wysoko cenione przez konsumentów i partnerów biznesowych.

Jak uzyskać Atest PZH? Krok po kroku

Proces atestacji, choć może wydawać się skomplikowany, jest jasno określony i przeprowadzany przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Instytut Badawczy. Oto kluczowe etapy:

1. Złożenie wniosku i dokumentacji

Pierwszym krokiem jest przygotowanie i złożenie kompletu wymaganych dokumentów. Wniosek o wydanie atestu higienicznego (lub świadectwa jakości zdrowotnej, w zależności od typu produktu) jest dostępny na stronie internetowej NIZP PZH – PIB. Do wniosku należy dołączyć szczegółową dokumentację techniczną produktu, która powinna zawierać m.in.:

• Dokładną nazwę handlową i przeznaczenie wyrobu.
• Nazwę i adres producenta oraz wnioskodawcy.
• Szczegółowy skład materiałowy lub chemiczny (zarówno jakościowy, jak i ilościowy).
• Instrukcję stosowania produktu w języku polskim.
• Wyniki badań laboratoryjnych (jeśli są wymagane lub dostępne).
• Inne dokumenty specyficzne dla danej kategorii produktu (np. deklaracje zgodności, oświadczenia o braku substancji niedozwolonych).

Wniosek wraz z dokumentacją można złożyć osobiście, wysłać pocztą tradycyjną lub drogą elektroniczną na wskazany adres e-mail Instytutu.

2. Ocena formalna

Po otrzymaniu dokumentów, specjaliści NIZP PZH – PIB dokonują ich wstępnej oceny formalnej. Sprawdzana jest kompletność i poprawność przedłożonej dokumentacji. W przypadku stwierdzenia braków lub błędów, wnioskodawca jest informowany o konieczności ich uzupełnienia.

3. Wniesienie opłaty

Po pozytywnym przejściu oceny formalnej, wnioskodawca otrzymuje informację o wysokości opłaty za proces atestacji. Uiszczenie tej opłaty jest warunkiem rozpoczęcia dalszych etapów oceny merytorycznej i badań. W tytule przelewu należy podać numer sprawy nadany wnioskowi.

4. Ocena merytoryczna i badania

To kluczowy etap, podczas którego eksperci Instytutu szczegółowo analizują dokumentację i, w zależności od produktu, zlecają niezbędne badania laboratoryjne. W niektórych przypadkach wymagane jest dostarczenie próbek produktu do badań. Próbki te są badane pod kątem wpływu na zdrowie i środowisko, zgodnie z obowiązującymi normami i procedurami Instytutu. Czasami wnioskodawca może zostać poproszony o dodatkowe informacje lub wyjaśnienia.

5. Wydanie atestu

Po pomyślnym zakończeniu oceny merytorycznej i uzyskaniu pozytywnych wyników badań, Instytut wydaje Atest Higieniczny lub Świadectwo Jakości Zdrowotnej. Oryginał dokumentu jest zazwyczaj wysyłany pocztą na adres wnioskodawcy, a skan może być przesłany drogą elektroniczną.

Ile kosztuje Atest PZH? Cennik

Koszty uzyskania Atestu PZH nie są stałe i zależą od kilku czynników, takich jak rodzaj produktu, stopień skomplikowania badań oraz wybrany tryb procedury (zwykły lub ekspresowy). Opłaty administracyjne za sam proces oceny są jednak określone w cenniku NIZP PZH – PIB. Należy pamiętać, że do tych opłat mogą dojść dodatkowe koszty związane z badaniami laboratoryjnymi próbek, które są ustalane indywidualnie w zależności od zakresu i rodzaju wymaganych testów.

Przedstawiamy cennik opłat administracyjnych obowiązujący od 10 marca 2025 roku:

Jak widać, koszty w trybie ekspresowym są znacznie wyższe, ale czas oczekiwania na atest jest znacząco krótszy. Do podanych kwot netto należy doliczyć 23% podatku VAT. Dodatkowe opłaty za badania laboratoryjne mogą wynosić nawet kilkaset do kilku tysięcy złotych, w zależności od złożoności produktu i wymaganych testów.

Na jak długo wydawany jest Atest PZH?

Atest Higieniczny PZH nie jest wydawany bezterminowo. Standardowo, atest wydawany jest na okres 5 lat. Istnieją jednak wyjątki od tej reguły. Dla produktów, które podlegają obowiązkowej atestacji, czyli tych mających kontakt z wodą przeznaczoną do spożycia, a także dla atestów wydawanych przez Zakład Toksykologii i Oceny Ryzyka Zdrowotnego, atest jest ważny przez okres 3 lat. Po upływie terminu ważności, aby nadal móc posługiwać się atestem, konieczne jest ponowne przeprowadzenie procedury atestacyjnej i jego odnowienie.

Jak sprawdzić, czy produkt posiada Atest PZH?

Informacja o posiadaniu Atestu PZH jest zazwyczaj wyraźnie widoczna i stanowi ważny element promocji produktu. Producenci chętnie eksponują ten fakt, aby podkreślić bezpieczeństwo i jakość swoich wyrobów. Najczęściej informację o atestacji można znaleźć:

• Na opakowaniu produktu (zbiorczym lub jednostkowym) w postaci charakterystycznego logo NIZP PZH – PIB z napisem „Produkt z Atestem”.
• W ulotce informacyjnej lub karcie technicznej dołączonej do produktu.
• Na stronie internetowej producenta lub dystrybutora.
• W materiałach reklamowych i promocyjnych.

W razie wątpliwości co do autentyczności atestu lub jego aktualności, można skontaktować się bezpośrednio z producentem lub z Narodowym Instytutem Zdrowia Publicznego – Państwowym Instytutem Badawczym, który prowadzi ewidencję wydanych atestów.

Korzyści z posiadania Atestu PZH

Uzyskanie Atestu PZH, nawet jeśli nie jest obowiązkowe, przynosi wiele wymiernych korzyści zarówno producentom, jak i konsumentom:

• Potwierdzenie bezpieczeństwa: Atest jest oficjalnym dokumentem potwierdzającym, że produkt został przebadany i jest bezpieczny dla zdrowia i środowiska.
• Zwiększenie zaufania klientów: Konsumenci coraz częściej szukają produktów z oznaczeniem PZH, co przekłada się na większe zaufanie do marki i potencjalnie wyższą sprzedaż.
• Przewaga konkurencyjna: Na rynku, gdzie wiele produktów jest do siebie podobnych, atest PZH może stanowić kluczowy wyróżnik, dający przewagę nad konkurencją.
• Ułatwienie w przetargach: Wiele instytucji publicznych i prywatnych wymaga posiadania Atestu PZH w postępowaniach przetargowych lub traktuje go jako ważne kryterium oceny.
• Ochrona prawna producenta: W przypadku ewentualnych roszczeń związanych z bezpieczeństwem produktu, atest stanowi silny dowód na to, że producent dołożył należytej staranności i poddał wyrób niezależnej ocenie.
• Dostęp do nowych rynków: W niektórych przypadkach Atest PZH może być wymagany do wprowadzenia produktu na określone rynki zagraniczne, zwłaszcza w krajach o podobnych wymaganiach higienicznych.

Rodzaje produktów podlegających atestacji w NIZP PZH – PIB

NIZP PZH – PIB przeprowadza ocenę higieniczną i wydaje atesty oraz świadectwa dla bardzo szerokiej gamy produktów, podzielonych ze względu na obszar zastosowania i rodzaj. Główne kategorie produktów to:

• Wyroby i materiały mające kontakt z wodą przeznaczoną do spożycia: Rury, armatura, zbiorniki, pompy, filtry domowe, środki do uzdatniania i dezynfekcji wody. (Zakład Bezpieczeństwa Zdrowotnego Środowiska)
• Materiały budowlane i wykończeniowe: Farby, lakiery, kleje, izolacje, wykładziny, panele, tynki, zaprawy. (Zakład Bezpieczeństwa Zdrowotnego Środowiska)
• Wyposażenie wnętrz: Meble, dywany, wykładziny. (Zakład Bezpieczeństwa Zdrowotnego Środowiska)
• Urządzenia i instalacje: Systemy wentylacyjne, klimatyzacyjne, grzewcze, rekuperatory. (Zakład Bezpieczeństwa Zdrowotnego Środowiska)
• Środki chemii gospodarczej i profesjonalnej: Płyny do mycia, środki czystości, impregnaty. (Zakład Bezpieczeństwa Żywności)
• Kosmetyki i ich opakowania: Produkty do pielęgnacji, makijażu, opakowania. (Zakład Bezpieczeństwa Żywności)
• Wyroby mające kontakt z żywnością: Naczynia, sztućce, opakowania, urządzenia kuchenne, maszyny przemysłu spożywczego. (Zakład Bezpieczeństwa Żywności)
• Produkty dla dzieci i niemowląt: Zabawki, smoczki, butelki, naczynia, pieluchy, meble dziecięce. (Zakład Bezpieczeństwa Żywności)
• Środki biobójcze i ogrodnicze: Preparaty do dezynfekcji, środki ochrony roślin, nawozy. (Zakład Toksykologii i Oceny Ryzyka Zdrowotnego)
• Produkty do grillowania i biokominki: Podpałki, brykiety, paliwa. (Zakład Toksykologii i Oceny Ryzyka Zdrowotnego)

Ważne jest, aby przed złożeniem wniosku dokładnie zapoznać się z wymaganiami dokumentacyjnymi i badawczymi specyficznymi dla danej grupy produktów, dostępnymi na stronie internetowej NIZP PZH – PIB.

Często zadawane pytania (FAQ)

Czy Atest PZH jest wymagany dla kosmetyków?

Nie, dla kosmetyków Atest PZH (a właściwie świadectwo jakości zdrowotnej wydawane przez Zakład Bezpieczeństwa Żywności NIZP PZH – PIB) nie jest obowiązkowy. Jednak wielu producentów decyduje się na jego uzyskanie dobrowolnie, aby potwierdzić bezpieczeństwo swoich produktów i wzbudzić zaufanie konsumentów.

Jak długo czeka się na wydanie Atestu PZH?

Czas oczekiwania zależy od wybranego trybu procedury. W trybie zwykłym może to potrwać od 8 do 10 tygodni, natomiast w trybie ekspresowym czas ten skraca się do około 10 dni roboczych. Należy pamiętać, że czas ten liczony jest od momentu zaksięgowania opłaty i skompletowania dokumentacji.

Kto wydaje Atest PZH?

Atesty Higieniczne i Świadectwa Jakości Zdrowotnej wydaje Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Instytut Badawczy (NIZP PZH – PIB) z siedzibą w Warszawie. Jest to jedyna jednostka w Polsce uprawniona do przeprowadzania tego typu oceny higienicznej.

Czy atest można stracić?

Atest jest ważny przez określony czas (3 lub 5 lat). Po upływie tego terminu, aby nadal móc się nim posługiwać, należy przejść ponowną procedurę atestacyjną. Atest może również zostać cofnięty w przypadku stwierdzenia, że produkt przestał spełniać wymagania higieniczne, np. w wyniku zmiany składu lub procesu produkcji.

Czy Atest PZH jest uznawany za granicą?

Atest PZH jest dokumentem polskim, wydawanym zgodnie z polskimi przepisami i normami. Chociaż jest to uznany znak jakości i bezpieczeństwa w Polsce, jego uznanie za granicą zależy od przepisów i wymagań danego kraju. W niektórych przypadkach może być pomocny w eksporcie, ale nie zastępuje lokalnych certyfikatów czy pozwoleń, jeśli są wymagane.

Podsumowanie

Uzyskanie Atestu PZH to inwestycja w bezpieczeństwo i zaufanie. Choć obowiązkowy jest tylko dla wąskiej grupy produktów, jego posiadanie dla innych wyrobów jest silnym argumentem za ich jakością i bezpieczeństwem. Proces atestacji wymaga przygotowania dokumentacji, uiszczenia opłaty i poddania produktu badaniom, ale korzyści płynące z posiadania tego prestiżowego certyfikatu, takie jak zwiększone zaufanie klientów i przewaga konkurencyjna, często przewyższają poniesione nakłady. Zrozumienie procedury i kosztów jest kluczowe dla każdego producenta lub dystrybutora, który rozważa atestację swoich produktów w Narodowym Instytucie Zdrowia Publicznego – Państwowym Instytucie Badawczym.

Jeśli chcesz przeczytać więcej interesujących artykułów jak 'Atest PZH: Koszt, Proces, Obowiązek', odwiedź kategorię Uroda.